Salih TEKİN/ERZURUM, – SULTAN Abdülaziz tarafından 1862’de Güney Afrika’daki Cape Malay Müslümanlarına dini hizmet vermesi için gönderilen ve bu görevini 17 yıl boyunca sürdüren Erzurumlu Ebubekir Efendi’nin torunu Güney Afrika Cumhuriyeti eski Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanı ve Ulusal Meclis Üyesi Ebrahim Patel, dedesinin memleketine geldi. Ebubekir Efendi’nin ölümünün 144’üncü yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen etkinliklere katılan Patel, Erzurum’daki kuzenleri Esra Saraçoğlu, Fisün Durgun, Aysun Kültür ve Gülgün Özdemir ile de buluştu. Dedesinin yaşadığı şehirde olduğu için heyecanlandığını ifade eden Patel, “Benim için çok önemli bir ziyaret oldu. Erzurum’da çok duygulandım. Buradaki ailemle tanışma imkanı buldum. Bütün Erzurumluları Cape Town’a davet ediyorum” dedi.
Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz tarafından Cape Malay Müslümanları arasındaki dini ve içtimai ihtilafları çözmek amacıyla Erzurumlu din alimi Ebubekir Efendi, 1862’de Güney Afrika’ya gönderildi. 1863’te Cape Town’a vararak burada yaklaşık 17 yıl boyunca din ve eğitim hizmetleri veren Ebubekir Efendi, bölgedeki kız okulları dahil olmak üzere Türk-İslam okullarını kurdu. Afrikaans dilini öğrenen Ebubekir Efendi, bu dilde Arap harfleriyle ‘Beyanud’din’ ilmihalini yazdı. Sadece bir alim değil, aynı zamanda sosyal adaletin savunucusu olarak, eğitimle toplumsal değişimi tetikleyen Ebubekir Efendi, 1880 yılında Cape Town’da vefat etti.
Ebubekir Efendi’nin vefatının 144’üncü yılı sebebiyle Güney Afrika’daki torunu Ebrahim Patel, Erzurum’a davet edildi. Erzurum’a gelen Güney Afrika Cumhuriyeti eski Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanı ve Ulusal Meclis Üyesi Ebrahim Patel, dedesinin görev yaptığı Ahmediye Medresesini gezdi. Tanıştığı kuzenleri Fisün Durgun, Esra Saraçoğlu, Aysun Kültür ve Gülgün Özdemir’le medresede incelemede bulunan Patel, dedesi Ebubekir Efendi’nin Erzurum’da olduğu gibi Güney Afrika’da da eğitim hizmetinde bulunduğunu söyledi.
‘ERZURUMLULARI CAPE TOWN’A DAVET EDİYORUM’
Erzurum Büyükşehir Belediyesi, Atatürk Üniversitesi ve Diploması Akademisi tarafından düzenlenen ‘Türkiye-Güney Afrika İlişkilerinde Ebubekir Efendi Köprüsü’ konferansına katılan Patel, dedesinin hizmetlerini anlattı. Moderatörlük ve çevirmenliğini Cape Town Üniversitesi Afrika Çalışmaları Araştırma Görevlisi Dr. Halim Gençoğlu’nun üstlendiği programda konuşan Patel, şunları söyledi:
“Ebubekir Efendi’nin Güney Afrika, Erzurum’un yanı sıra dünyanın her tarafında çocukları mevcuttur. Cape Town’da doğan Ebubekir Efendi’nin kızı Fehime Hanım Erzurumlu bir alim olan Abdürrezzak Efendi ile evlenmek için buraya yerleşti. Fehime hanımın çocukları bugün buradalar. Ebubekir Efendi’nin oğlu Muhammed Alaaddin benim annemin babasıdır. Benim annemin adı Amine’dir. Erzurum gezisinde buradaki ailemle tanışma imkanı yakaladım. Yıllar sonra çok farklı şehirlerden gelip buluşmak beni çok heyecanlandırdı. Dilimiz farklı anlaşamıyoruz ama ortak değerlerimiz var. Aynı dedenin torunlarıyız. Erzurum’u unutmayacağım, unutamam. Ebubekir Efendi dedemin şehri. Aynı zamanda beni heyecanlandıran şey Oltu taşı tespih oldu. Çok fazla kitap hediyesi aldım. Kendine has bir hususiyeti de var Erzurum’un. Bana koyun yününden yapılan bu şapkayı hediye ettiler. Benim için çok önemli bir ziyaret oldu. Erzurum’da çok duygulandım. Buradaki ailemle tanışma imkanı buldum. Camileri, mescitleri mezarlıkları, tabyaları gezdik. Bizim için çok önem arz ediyordu. Bütün Erzurumluları Cape Town’a davet ediyorum.”
SINIRLI BİR ORTAMDA EĞİTİM VERDİ
Cape Town’da hayatını sürdüren Ebubekir Efendi’nin birkaç yıl içerisinde yerel dini öğrenerek Fıkıh, ilahiyat, Arapça gibi dersler verdiğini anlatan Patel, “Öyle bir kritik zamanda görev yaptı ki Cape Town’da kölelik yeni kaldırılmıştı. Eğitim koşulları son derece sınırlıydı. Düşünün ki öyle bir dünyada sadece erkekler için okul açmadı. Kız öğrenciler içinde okul açma ihtiyacı duydu, onların daha iyi eğitim alabilmesini istedi” diye konuştu.
BİZ DE ÇOK HEYECANLANDIK
Patel’in anlattıklarını protokolün hemen arkasındaki koltuklardan izleyen Fisün Durgun, Aysun Kültür ve Gülgün Özdemir, kuzenleriyle tanışmaktan mutlu olduklarını söyledi. Patel, kuzenleriyle hatıra fotoğrafı da çektirdi. Güney Afrika’daki akrabalarından bilgileri olduğunu ancak yeni tanışma fırsatı bulduklarını ifade eden Aysun Kültür, “Çok heyecanlandım. Kuzenimle tanışmaktan çok mutluyum” dedi.
EBUBEKİR EFENDİNİN İSMİ VERİLDİ
Erzurum’da restore edilerek hafızların eğitim göreceği Darül Huffaz’a dönüştürülen binaya Ebubekir Efendi’nin ismi verildi. Erzurum protokolüyle birlikte merkezin açılış kurdelesini kesen Ebrahim Patel, eğitim gören öğrencilerle de sohbet etti. Patel, Darül Huffaz’ın Erzurum ile Cape Town arasında bir köprü olacağını belirtti.
